آپیکواکتومی : جراحی انتهای ریشه

آپیکواکتومی: جراحی انتهای ریشه

آپیکواکتومی یکی از روش‌های جراحی تخصصی در دندانپزشکی است که به منظور درمان عفونت‌ها و التهابات مزمن در انتهای ریشه دندان (آپکس) انجام می‌شود. این روش زمانی به کار گرفته می‌شود که درمان‌های اندودانتیک معمولی مانند درمان ریشه (Root Canal Therapy) به شکست منجر شده یا عفونت به ناحیه آپیکال نفوذ کرده و مشکلات جدی در بافت‌های پری‌اپیکال ایجاد کرده است.

مراحل انجام آپیکواکتومی

تشخیص و برنامه‌ریزی
- قبل از انجام آپیکواکتومی، دندانپزشک با استفاده از تصاویر رادیوگرافی (Radiography) مانند رادیوگرافی پری‌اپیکال (Periapical Radiography) وضعیت دندان و بافت‌های اطراف را بررسی می‌کند. این تصاویر به تشخیص محل دقیق ضایعه آپیکال (Apical Lesion) و میزان گسترش عفونت کمک می‌کنند.
بی‌حسی موضعی (Local Anesthesia)
- پس از تشخیص دقیق، ناحیه مورد نظر با استفاده از بی‌حسی موضعی (معمولاً لیدوکائین یا آرتیکائین) بی‌حس می‌شود تا بیمار در طول جراحی هیچ‌گونه دردی احساس نکند. در برخی موارد، ممکن است از آرام‌بخش‌های خوراکی یا تزریقی نیز استفاده شود.
برش و دسترسی به ریشه (Incision and Access)
- جراح دهان و فک و صورت با ایجاد یک برش کوچک در لثه (Gingival Incision) به ناحیه انتهای ریشه دسترسی پیدا می‌کند. این مرحله به عنوان فلپ جراحی (Surgical Flap) شناخته می‌شود که می‌تواند شامل یک فلپ موکوپریوستال (Mucoperiosteal Flap) باشد تا ساختارهای زیرین به خوبی دیده شوند.
حذف بافت عفونی (Removal of Infected Tissue)
- بافت‌های عفونی و ملتهب در اطراف ریشه و نیز قسمت انتهایی ریشه دندان (Apical Segment) برداشته می‌شود. این مرحله شامل حذف کیست (Cystectomy) یا گرانولومای عفونی (Granuloma) نیز می‌باشد.
آماده‌سازی و پرکردن انتهای ریشه (Root-End Preparation and Filling)
- پس از حذف بافت عفونی، انتهای ریشه با استفاده از ابزارهای میکروسکوپی (Microsurgical Instruments) و اولتراسونیک (Ultrasonic Tips) تمیز و آماده‌سازی می‌شود. سپس انتهای ریشه با مواد بیواکتیو مانند MTA (Mineral Trioxide Aggregate) یا بیوسرامیک سیلر (Bioceramic Sealer) پر می‌شود تا از عفونت مجدد جلوگیری شود.
بخیه و بهبود (Suturing and Healing)
- پس از اتمام جراحی، فلپ جراحی به محل اصلی خود بازگردانده شده و با بخیه‌های قابل جذب (Resorbable Sutures) یا غیر قابل جذب (Non-Resorbable Sutures) بسته می‌شود. فرآیند بهبود معمولاً چند هفته طول می‌کشد و بیمار باید به توصیه‌های پس از جراحی مانند استفاده از دهانشویه‌های ضد عفونی‌کننده و پرهیز از مصرف دخانیات توجه کند.

مزایا و معایب آپیکواکتومی

مزایا:

حفظ دندان طبیعی و جلوگیری از اکسترکشن دندان (Tooth Extraction)
حذف کامل عفونت و التهاب از ناحیه آپیکال
بهبود سریع‌تر نسبت به روش‌های تهاجمی‌تر

معایب:

هزینه بالاتر نسبت به برخی درمان‌های غیر جراحی
نیاز به جراحی و احتمال بروز عوارض جانبی مانند خونریزی (Hemorrhage) یا عفونت پس از جراحی (Postoperative Infection)

موارد استفاده آپیکواکتومی :

آپیکواکتومی معمولاً در موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:

عفونت یا التهاب مزمن در انتهای ریشه که به درمان ریشه پاسخ نداده است
وجود کیست یا گرانولومای عفونی در ناحیه آپیکال
شکستگی یا ترک در ریشه دندان که نیاز به جراحی انتهای ریشه دارد

منابع

Gutmann, J. L., & Harrison, J. W. (1991). Surgical Endodontics. Blackwell Scientific Publications.
Kim, S., & Kratchman, S. (2006). Modern Endodontic Practice. Quintessence Publishing.
Torabinejad, M., & Rubinstein, R. A. (2009). The Art and Science of Contemporary Surgical Endodontics. Quintessence Publishing.

Apicoectomy: Root-End Surgery

Apicoectomy, also known as root-end surgery, is a specialized dental surgical procedure aimed at treating persistent infections or inflammations located at the apex (tip) of a tooth root. This method is employed when standard endodontic treatments such as root canal therapy (RCT) have failed, or when an infection has penetrated deep into the root, causing significant issues in the periapical tissues.

Steps of Apicoectomy

Diagnosis and Planning
- Before performing an apicoectomy, the dentist uses radiographic imaging, such as periapical radiographs, to examine the condition of the tooth and surrounding tissues. These images help in accurately diagnosing the location and extent of the apical lesion.
Local Anesthesia
- Following a thorough diagnosis, the target area is numbed using local anesthesia (commonly lidocaine or articaine) to ensure the patient does not experience any pain during the surgery. In some cases, oral or intravenous sedatives may also be used.
Incision and Access
- The oral and maxillofacial surgeon makes a small incision in the gingival tissue to access the root tip. This step is known as creating a surgical flap, which may involve a mucoperiosteal flap to fully expose the underlying structures.
Removal of Infected Tissue
- The infected and inflamed tissues around the root, including the apical segment, are removed. This stage may also involve the removal of cysts (cystectomy) or granulomas.
Root-End Preparation and Filling
- After removing the infected tissue, the root tip is cleaned and prepared using microsurgical instruments and ultrasonic tips. The root end is then filled with bioactive materials such as Mineral Trioxide Aggregate (MTA) or bioceramic sealers to prevent re-infection.
Suturing and Healing
- Once the surgery is completed, the surgical flap is repositioned and sutured back into place with either resorbable or non-resorbable sutures. The healing process typically takes several weeks, during which the patient should follow post-operative care instructions, such as using antiseptic mouth rinses and avoiding tobacco use.

Advantages and Disadvantages of Apicoectomy

Advantages:

Preserves the natural tooth, avoiding extraction.
Completely removes infection and inflammation from the apical area.
Quicker recovery compared to more invasive procedures.

Disadvantages:

Higher cost compared to some non-surgical treatments.
Involves surgery, with potential post-operative complications like hemorrhage or postoperative infection.

Indications for Use

Apicoectomy is typically indicated in the following scenarios:

Chronic infection or inflammation at the root tip that does not respond to root canal therapy.
Presence of cysts or granulomas in the apical area.
Fractures or cracks in the tooth root requiring root-end surgery.

References

Gutmann, J. L., & Harrison, J. W. (1991). Surgical Endodontics. Blackwell Scientific Publications.
Kim, S., & Kratchman, S. (2006). Modern Endodontic Practice. Quintessence Publishing.
Torabinejad, M., & Rubinstein, R. A. (2009). The Art and Science of Contemporary Surgical Endodontics. Quintessence Publishing.